Waarom voelt geluk soms zo ongrijpbaar?
Je hebt alles wat je dacht nodig te hebben: een fijne baan, een huis, misschien een gezin, leuke vrienden. En toch… dat diepe, blijvende geluksgevoel blijft uit. Alsof geluk altijd net buiten bereik ligt. Je bent niet alleen.
De oorzaak? Vaak zitten er onbewuste blokkades in de weg. In de oude yogafilosofie worden deze blokkades de 5 Kleshas genoemd. Ze beschrijven hoe onze eigen gedachten, patronen en angsten ons geluk saboteren. Dit artikel laat je zien hoe deze Kleshas jou (onbewust) tegenhouden en hoe je hiermee kunt werken – zonder jezelf te willen ‘fixen’.
De Kleshas en de Yoga Sutras
De 5 Kleshas zijn afkomstig uit de Yoga Sutras van Patanjali, een klassieke yogatekst die de weg naar innerlijke vrijheid en verlichting beschrijft. In Sutra 2.3 worden de Kleshas benoemd als de vijf oorzaken van menselijk lijden. Het begrijpen en doorzien van deze mentale patronen helpt ons om bewuster te leven en meer rust en geluk te ervaren.
1e Klesha: Avidya
Niet weten wie je écht bent
We kijken allemaal door een bril van overtuigingen, ervaringen en verwachtingen. Maar wat als die bril vervormd is? Wat als we geluk zoeken op plekken waar het eigenlijk niet te vinden is?
“We zien de wereld niet zoals hij is, maar zoals wij zijn.”
Voorbeeld uit het dagelijks leven: Je streeft naar succes, denkt dat een hogere functie je gelukkiger maakt. Maar elke keer als je je doel bereikt, voel je maar even die voldoening – en dan schuift de lat op.
Avidya is de illusie dat geluk ergens ánders ligt dan in het hier en nu.
Reflectievraag: Welke overtuiging over geluk heb ik altijd geloofd, maar werkt misschien niet voor mij?
2e Klesha: Asmita
Verwarring tussen identiteit en ego
We bouwen een identiteit op rond labels: succesvol, zorgzaam, krachtig, onafhankelijk. Maar wat gebeurt er als dat beeld wankelt? Als je baan wegvalt? Als je kinderen uit huis gaan?
“Ik ben mijn prestaties. Ik ben mijn rol. Maar wat ben ik zonder dat?”
Voorbeeld uit het dagelijks leven: Je hebt altijd gedacht: “Ik ben sterk, ik heb niemand nodig.” Maar als je op een punt komt waar je steun nodig hebt, voelt het alsof je faalt.
Asmita maakt geluk afhankelijk van een extern imago, in plaats van innerlijk welzijn.
Reflectievraag: Welke rol of identiteit houd ik vast uit angst om te ontdekken wie ik daarbuiten ben?
3e Klesha: Raga
Vasthouden aan wat ons gelukkig maakt
Ken je dat gevoel op vakantie? Die vrijheid, die ontspanning. Maar halverwege de trip denk je: Over een paar dagen is dit voorbij… En plotseling kun je minder genieten, omdat je vasthoudt aan iets dat niet vast te houden is.
“Ik wil dat dit gevoel nooit verdwijnt.”
Voorbeeld uit het dagelijks leven: Je hebt een relatie of baan die ooit goed voelde, maar diep van binnen weet je dat je niet meer groeit. Toch blijf je, omdat je vasthoudt aan hoe het ooit was.
Raga is het verlangen om geluk te bezitten, terwijl geluk eigenlijk een ervaring is.
Reflectievraag: Wat vermijd ik in mijn leven, terwijl het misschien juist een ingang is naar vrijheid?
4e Klesha: Dvesha
Vermijden van wat ongemakkelijk voelt
Wat doen we als iets pijnlijk of ongemakkelijk is? We negeren het. We vluchten in drukte, Netflix, sociale media of werk. Maar hoe meer we iets wegduwen, hoe sterker het wordt.
“Ik wil dit gevoel niet. Ik duw het weg.”
Voorbeeld uit het dagelijks leven: Je weet dat je een moeilijke confrontatie moet aangaan – met een partner, een vriend, een collega. Maar je vermijdt het, want ongemak voelt als een bedreiging.
Dvesha is de angst voor discomfort, terwijl juist daar vaak onze grootste groei ligt.
Reflectievraag: Wat vermijd ik in mijn leven, terwijl het misschien juist een ingang is naar vrijheid?
5e Klesha: Abhinivesha
Angst voor verandering
De grootste blokkade voor geluk is onze angst voor het onbekende. We houden vast aan controle, plannen, zekerheid. Maar geluk ontstaat juist in de overgave – in het accepteren van het niet-weten.
“Wat als ik loslaat? Wat als ik faal?”
Voorbeeld uit het dagelijks leven: Je twijfelt al jaren om een andere richting op te gaan, maar blijft toch zitten waar je zit. Niet omdat je gelukkig bent, maar omdat de angst voor verandering groter is dan het verlangen naar vrijheid.
Reflectievraag: Waar probeer ik controle over te houden, terwijl het misschien tijd is om los te laten?
De Kleshas op het yogamatje
Ook op de yogamat kom je deze patronen tegen. Misschien denk je: “Met mijn stramme spieren ga ik dat nooit redden” (Avidya) of “Als ik niet de perfecte houding kan, ben ik geen echte yogi” (Asmita). Je vermijdt moeilijke houdingen (Dvesha) en blijft hangen in aangename stretches (Raga). Misschien ben je bang om je flexibiliteit te verliezen als je een tijdje niet oefent (Abhinivesha).
Yoga geeft je de kans om deze patronen te herkennen en ze los te laten, zodat je meer vrijheid ervaart – op de mat en daarbuiten.
Hoe doorbreek je deze blokkades?
De Kleshas zijn niet ‘problemen' die opgelost moeten worden, maar patronen die we kunnen herkennen en doorbreken. Bewustwording is de eerste stap. Daarna komt het leren omgaan met deze patronen – zonder te vechten tegen jezelf.
Wil je niet alleen inzicht, maar ook ervaren hoe yoga je kan helpen om deze blokkades los te laten? In mijn Online Yogaschool begeleid ik je met verdiepende lessen en oefeningen die je helpen om ruimte te maken voor écht geluk.
👉 Ontdek het hier: Mind Your Body TV
0 reacties